Informacja o preparatach z aktywnym jodem
/wykonano w oparciu o informacje zawarte w ulotce Tarchomińskich Zakładów Farmaceutycznych dla pacjenta, „Jodek potasu TZF, 65 mg. Tabletki” oraz informacje z broszury informacyjnej MSWiA/
W jakiej sytuacji zajdzie potrzeba dostarczenia do organizmu aktywnego jodu
W sytuacji gdyby doszło do katastrofy związanej z elektrownią jądrową, zagrożeniem może być jod radioaktywny – produkt rozpadu radioaktywnego uranu (materiał z którego wykonane są pręty paliwowe), który uwolniony do atmosfery stosownie do aktualnie panujących warunków atmosferycznych na danym obszarze, może przemieszczać się nawet na duże odległości.
Miejsca skażenia można oczywiście przewidzieć, ale uzależnione będzie to m.in. od kierunku i siły wiatru. Jod radioaktywny, dostaje się do organizmu ssaków z pokarmem i z wdychanym powietrzem. Docelowym organem dla jodu jest tarczyca. Niekontrolowane narażenie zdrowej tarczycy na jod radioaktywny może prowadzić do powstania nowotworów tarczycy. Najbardziej podatne na to są małe dzieci i młodzi dorośli.
W jakim akcie prawnym przewiduje się podanie stabilnego jodu
Konieczność przygotowania się do tzw. „akcji jodowej” wynika z art. 90 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe, gdzie w punkcie 3) jest mowa o działaniu interwencyjnym polegającym na podaniu preparatów ze stabilnym jodem.
Kto kieruje działaniami interwencyjnymi
Stosownie do zapisów art. 91 Ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe, w zależności od zasięgu zdarzenia, działaniami interwencyjnymi kieruje:
- wojewoda właściwy dla miejsca zdarzenia radiacyjnego – w przypadku zdarzenia radiacyjnego powodującego zagrożenie publiczne o zasięgu wojewódzkim;
- minister właściwy do spraw wewnętrznych – w przypadku zdarzenia radiacyjnego powodującego zagrożenie publiczne o zasięgu krajowym, lub w sytuacji zaistnienia zagrożenia publicznego o zasięgu wojewódzkim, gdy podjęcie i prowadzenie działań interwencyjnych przekracza możliwości służb podległych wojewodzie.
Jak działa tabletka ze stabilnym jodem
Przyjęcie tabletki nasyca tarczycę stabilnym jodem blokując wchłanianie przez nią radioaktywnego jodu i zapobiegając jego gromadzeniu.
Aby zapewnić odpowiednią ochronę, lek należy przyjąć doustnie, niezwłocznie po otrzymaniu komunikatu od właściwych służb o wystąpieniu skażenia radiacyjnego (najlepiej w ciągu 2 godzin).
Przyjęcie tabletek w ciągu 8 godzin od ekspozycji na działanie promieniowania nadal pozostaje korzystne.
Dawkowanie
Dawkowanie tabletek ze stabilnym jodem zależy od wieku. Stosowanie dawki większej lub mniejszej od zalecanej może zagrozić zdrowiu.
- noworodki do 1 miesiąca życia: ¼ tabletki (12,5 mg jodu),
- dzieci od 1 miesiąca do 3 roku życia: ½ tabletki (25 mg jodu),
- dzieci od 3 do 12 roku życia: 1 tabletka (50 mg jodu),
- dorośli, osoby w podeszłym wiek i dzieci w wieku powyżej 12 roku życia: 2 tabletki (co odpowiada 100 mg jodu),
- kobiety w ciąży i karmiące piersią (w każdym wieku): 2 tabletki (100 mg jodu).
Noworodki, kobiety w ciąży i kobiety karmiące piersią oraz dorośli powyżej 60 lat nie powinny przyjmować więcej niż jedną dawkę.
Pojedyncze przyjęcie ww. dawek chroni przed możliwym wchłonięciem radioaktywnego jodu.
Zażycie większych dawek jodku potasu nie zwiększa działania ochronnego.
Wskazówki dotyczące przyjmowania tabletek ze stabilnym jodem
Aby uzyskać odpowiednią dawkę dla niemowląt i małych dzieci, należy przełamać tabletkę wzdłuż linii podziału i podać dziecku wskazaną część tabletki.
Tabletki można rozgryzać lub połykać w całości. Dla dzieci karmionych piersią można rozkruszyć tabletki i rozpuścić je w wodzie, syropie lub innym płynie.
Kiedy nie stosować tabletek ze stabilnym jodem
- jeśli masz uczulenie na jodek potasu lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku
- jeśli masz nadczynność tarczycy
- jeśli masz zaburzenie naczyń krwionośnych (zapalenie naczyń z hipokomplementemią)
- jeśli masz choroby autoimmunologiczne połączone ze świądem i pęcherzami na skórze (opryszczkowate zapalenie skóry Duhringa).
Jodek potasu a inne lekki
Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych ostatnio, obecnie, a także o lekach które planuję się przyjmować. W tych sytuacjach może nie być możliwe przyjmowanie leków:
- hamujących czynność tarczycy,
- kaptopryl lub enalapryl – jednoczesne stosowanie może spowodować zwiększenie potasu we krwi,
- chinidyna – działanie tego leku na serce może rozstać zwiększone przez zażycie jodku potasu,
- leki moczopędne oszczędzające potas (jak amiloryd lub triamteren) – jednoczesne stosowanie może doprowadzić do zwiększenia stężenia potasu we krwi.
Stosowanie tabletek z jodem aktywnym może wpłynąć na przebieg terapii z zastosowaniem radioaktywnego jodu oraz wyniki badań tarczycy.
Ciąża, karmienie piersią
W okresach ciąży i karmienia piersią lub gdy istnieje podejrzenie, że kobieta jest w ciąży, lub gdy planuje ciążę, przed zastosowaniem tabletek z jodkiem jodku potasu należy poradzić się lekarza lub farmaceuty.
Kobieta w ciąży nie powinna przyjąć więcej niż jedną dawkę preparatu ze stabilnym jodem, tzn. dwie tabletki. Jeżeli jodek potasu jest podany w późniejszym okresie ciąży, zaleca się zbadać czynności tarczycy u noworodka.
Kobiety karmiące piersią nie powinny przyjąć więcej niż jedną dawkę, tzn. dwie tabletki. Jod wydzielany jest do mleka ludzkiego, ale jego ilość nie jest wystarczająca, aby chronić dziecko. Dlatego należy podać tabletki jodu również dziecku.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn
Jodek potasu nie ma wpływu lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwanie maszyn.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Przed przyjęciem jodku potasu należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty, jeśli:
- chorujesz na złośliwy nowotwór tarczycy lub istnieje takie podejrzenie,
- masz zwężenia dróg oddechowych(powodujące trudności w oddychaniu). Podanie jodku potasu może pogorszyć ten stan,
- stosujesz lub stosowałeś w przeszłości leczenie chorób tarczycy,
- występuje u Ciebie nieleczona autonomia tarczycy,
- występuje u Ciebie zaburzenie czynności nerek,
- masz zaburzenia czynności nadnerczy i stosujesz leczenie z tym związane,
- jesteś odwodniony,
- przyjmujesz leki hamujące czynność tarczycy, leki moczopędne oszczędzające potas, a także kaptopril, enalapril lub chinidynę,
W przypadku podania jodku potasu u noworodka, należy zgłosić się z nim do lekarza tak szybko jak to możliwe, w celu skontrolowania czynności tarczycy.
Możliwe działania niepożądane
- wysypka skórna – występująca czasowo,
- reakcje nadwrażliwości (obrzęk ślinianek, ból głowy, świszczący oddech lub kaszel, zaburzenia żołądkowe,
- choroby autoimmunologiczne wywołane jodem (choroba Graves’a, choroba Hashimoto), wole guzkowe oraz wywołana jodem przejściowa nadczynność lub niedoczynność tarczycy,
- nadczynność tarczycy, zapalenie tarczycy, powiększenie tarczycy z lub bez obrzęku śluzowatego,
- depresja, nerwowość, impotencja, bezsenność,
- zapalenie ślinianek, zaburzenia żołądkowo – jelitowe.
